
Geçmiş yok sayılarak, unutularak, eleştirel
bir şekilde değerlendirilmeden aşılamaz.
Ama eleştirel bir değerlendirilmesinin de
yapılabilmesinin çok banal, çok basit ve kaba gibi görünen, fakat “barut
yoktu” gibi çok temel bazı koşulları vardır: en azından olgular hakkında
asgari ölçüde doğru bir bilgi.
Bu bilgi olmadan, bu bilginin kaynaklarına herkes
erişebilir olmadan; bu bilgi yazılı olmayan hafızaya bir şekilde işlemeden,
bırakalım geçmişi aşmayı ve dersler çıkarmayı bir yana; o geçmişin ulaştığı
noktalara bile ulaşılamaz.