Yanılmıyorsam Engels, nicel değişikliklerin nasıl nitel
değişikliklere yol açtığını açıklarken, didaktik kaygılarla Napolyon’un bir
sözünü aktararak bir analoji yapar.
Napolyon, Mısır seferi ile ilgili olarak aşağı yukarı şöyle
demiş:
“Bir Memluk askeri bir Fransız askerinden çok üstündü;
iki Memluk ile iki Fransız karşı karşıya gelince eşit güçte oluyorlardı; üç Memluk
ile üç Fransız karşı karşıya gelince Fransızlar üstün geliyordu.”
Napolyon’un
orduları bütün Avrupa’yı bu mekanizmayla fetih etmişti denilebilir.
Futbol, bireysel yeteneklere büyük bir kendini gösterme ve
gelişme olanağı sunmasına rağmen aynı zamanda bir takım oyunu olduğundan, bu ilişki
çok daha açık olarak görülüyor.
Son yıllara kadar Brezilyalıların ya da Güney Amerikalıların
her biri, teknik olarak muhakkak ki çok üstünlerdi, birer Memluk askeri gibiydiler.
Onların Avrupalı rakipleri ise Fransız askerlerine
benziyorlardı. Avrupalılar kolektif olarak bütün o bireysel teknik
geriliklerini dengeleyebiliyorlardı.
Ancak son yıllarda bu ilişki epeyce değişti. Çok köklü bir “konvergenz” (yakınlaşma) yaşandı ve
yaşanıyor. Yayınlaşma çift yönlü gelişti.
Bir yandan geri ülkelerde de kapitalist ilişkilerin
gelişmesiyle birlikte köylülüğün yerini giderek ücretliler almaya; işçi
sınıfına has; kapitalist topluma has kültür ve davranış formları tüm topluma daha
fazla damga vurmaya başladı. Brezilya’da üretilen Volkswagen’lerin sayısı Almanya’da
üretilmişleri geçti. Onları üreten işçilerin partileri İktidara geldi. Yani Memluk
askerleri, Fransız askerlerine dönüştüler.
Diğer yandan, Fordizmin standardizasyonundan, Sony’nin esnek
üretimine; tek dilde standartlaşmayı hedefleyen klasik milliyetçilikten; “çok kültürlü”
milliyetçiliğe geçiş ve bunun esnekliği ve bireysel inisiyatifi destekleyen kültürü
(68 belki de bu dönüşümün bilinçsiz bir aracısıydı) düzenli orduların
askerlerini, memluk askerlerine yakınlaştırdı. Bu ideolojik iklim, Zidane’lerin,
Özil’lerin Fransız ve Alman takımlarında yer almalarının önünü açtı.
Ayrıca bu futbolcu denen modern gladyatörler, artık bir tek
dünya pazarında alınıp satılmakta; her takım, dünya pazarına hitap edecek tüm
dünyadan toplanmış en iyilerle oluşturulmak durumundadır. Geri ve ileri
ülkelerin futbolcuları aynı takımların antrenmanlarına çıkmakta; aynı antrenörler
tarafından eğitilmektedirler. Ayrıca bunların TV yoluyla yaygınlaşması ve
izlenmesi; taklit, özenme vs. ile yeni kuşakların da bu yakınlaşmış biçimlerde yola
çıkmalarına yol açmakta bir tür yakınlaştırıcı “kartopu etkisi”; yani kendi sonuçlarından
beslenen bir süreç ortaya çıkmaktadır.
Böylece iki ekol arasındaki fark giderek kapanmaya başladı.
*
Memluk askerleri ile Fransız askerleri arasındakine benzer
bir ilişki ve paralellik köylülerle ve küçük burjuvaziyle modern ücretliler
(İşçi sınıfı, Proletarya) arasında da görülebilir.
Ücretliler (İşçiler) tek tek birey olarak, son derece
yeteneksiz, kaba, ırkçı, seksist, insanlıktan çıkmış (nasıl olabilsin ki,
ömrünün neredeyse tamamı kendine yabancılaşmış bir ücretlilik içinde geçer) insanlardır.
İşçilerin karşısında, bir köylü, bir küçük burjuva, bir aydın,
tek bireyler olarak, Arap atlarıyla, gümüş koşumlarıyla, işlemeli ve her biri
bir sanat ve zanaat ürünü elbiseleriyle pırıl pırıl pırıldayan sırım gibi bir memluk
askerine veya topla bir akrobat gibi oynayan bir Brezilyalı futbolcuya benzer.
Ne var ki her biri hayran olunacak köylüler ve küçük
burjuvalar, ya da Kafkaslardan getirilmiş aşiret çocuğu Çerkez kapı kulları veya
köleler, bir türlü kolektif davranmayı beceremezler.
Her bir araya gelme teşebbüsleri, küçük tarikatların
kuruluşuyla; sonsuz bölünmelerle, çekişmelerle, rekabetlerle tüm enerjilerini
tüketir.
Her biri nefret edilecek kadar, seksist, kaba, ırkçı,
insanlıktan çıkmış ücretliler (işçiler) ise ancak bir arada bir şeyler
yapabilirler.
Ve en sıradan çim çiğ ücret çıkarları için bile bir araya
geldiklerinde, modern toplumu daha demokratik ve eşitlikçi kılarlar.
Çünkü en çim çiğ ekonomik çıkar için bir araya geldiklerinde
bile bu çıkar, bir imtiyazın ve sömürünün savunusu değil; imtiyaz ve sömürünün
sınırlanması, kaldırılması eğilimindedir.
Buradadır ücretlileri muazzam bir devrimci ve demokratik bir
güç haline dönüştüren sır,
Bu nedenle, İşçi hareketinin modern toplumda hiçbir sınıfta
görülemeyen sağaltıcı bir etkisi vardır.
Sanılanın aksine İşçi Sınıfı bu etkisini ille de işçi
örgütleri ve partileri aracılığıyla göstermez. Kendisiyle ilgili olmayan
partileri de destekleyerek muazzam değiştirici etkiler yaparlar ve dengeleri
değiştirirler.
Avrupa’da işçi mücadelelerinde ve işçi haklarının
gelişiminde Hıristiyan işçi sendikalarının etkisi ve sağladığı kazanımlar hiç
de Sosyalistlerden az değildir.
Ya da Türkiye’den bir örnek verelim.
Örneğin işçilerin 2002 seçimlerinde bütün diğer partileri
temizleyerek AKP’yi iktidar yapması böyleydi.
Böylece hem kendisi için önemli iktisadi kazanımlar sağladı;
hem de ülkedeki özel savaş rejimine karşı çıktı. Hatta AKP İslamcılığının
birleştiriciliğinde gerici ulusçuluğa İşçi Sınıfının içgüdüsel karşı çıkışı
bile görülebilir.
Bugün bile AKP’yi desteklemeye devam etmesi, MHP ve CHP’nin
milliyetçi, ırkçı, işçi düşmanı çizgisini reddetmesi olarak da okunabilir.
*
Burjuva sosyalizmi İşçileri birer memluk askeri gibi hayal
eder.
Dolayısıyla emeği ve işçi olmayı yüceltir.
İşçilerin işçi olmaktan kurtulmak için çabalarını;
kapitalist yabancılaşmış üretime bu bireysel ve soylu direnişlerini; henüz
küçük burjuva idealleri var diye, tamamen yanlış ve geriye dönük bir özlem gibi
okur.
Bu nedenle de işçileri ve işçiliği idealize eder.
Hâlbuki sosyalizmin amacı insanları işçi yapmak değil,
işçiliği yok etmektir.
Meta üretimine son vererek yabancılaşmış emeğe son vermek
için ilk adımları atmaktır.
“Sosyalist devletler”deki ve sosyalist basındaki, işçi
idealleştirmeleri (“Sosyalist Realizm”; heykeller, resimler vs. göz önüne
getirilsin) aslında tamı tamına burjuva sosyalizminin bir ifadesidir ve burjuva
uygarlığının bir idealleştirilmesinden başka bir anlama gelmezler.
Burjuva uygarlığın değerlerinin kendi zıddı biçiminde
savunusudur.
Tıpkı Beşikçi’nin tersinden Kemalizm’i gibidir.
15 Haziran 2014 Pazar
Yazıları e-posta ile otomatik olarak almak
isterseniz şu adrese boş bir e-mail yollayınız.
Twitter:
Bloglar:
Kitapları İndirmek İçin:
Videolar:
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder